Nuôi con và cùng con trải qua những cột mốc quan trọng trong đời là hành trình khám phá thú vị, những cũng đầy áp lực của mẹ. Làm sao nếu một ngày con yêu không chỉ thích uống sữa mà còn hứng thú khi nhìn thấy một củ cà rốt tươi ngon, gặm ngoan ngoãn miếng bí đỏ hầm mẹ đút hay chăm chăm nhìn vào các món ăn hấp dẫn mẹ để trên bàn.

Đó chính là lúc Mẹ bắt đầu chuyển qua một giai đoạn mới trong hành trình nuôi con: cho bé ăn dặm. Để cho trẻ ăn dặm đúng cách, Mẹ bớt lo lắng, và con yêu khỏe mạnh, dưới đây là một số thông tin đặc biệt cần thiết dành cho các Mẹ đấy.

6 Hướng Dẫn Cho Mẹ Cách Cho Bé Ăn Dặm Lần Đầu Tiên                         

Giai đoạn ăn dặm đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của bé yêu, cả về thể chất lẫn tinh thần. Để giúp bé yêu sớm quen với việc dùng thêm các loại thức ăn ngoài bên cạnh sữa mẹ/ sữa công thức, Mẹ cần chú ý đến 6 hướng dẫn bên dưới để tự tin hơn trong hành trình chăm sóc con yêu nhé:

Cho bé ăn dặm đúng thời điểm:

Thời điểm vàng cho bé ăn dặm là lúc mà hệ tiêu hóa của con đã phát triển tương đối hoàn chỉnh, bắt đầu sản sinh ra các enzym nội sinh có thể tiêu hóa được thức ăn ngoài sữa. Với mỗi bé, thời điểm cho ăn dặm có thể khác nhau. Theo tổ chức Y tế Thế giới WTO, khi con đủ 6 tháng tuổi là thời điểm tốt nhất để tập cho con ăn dặm. (Với những bé sinh thiếu tháng, Mẹ có thể cộng thêm số ngày con sinh sớm vào, rồi mới cho con ăn). Cho con ăn quá sớm, hoặc quá muộn đều không tốt, do đó quan sát và tìm cách đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của con là điều Mẹ cần phải chú ý.

Nguyên tắc cho bé ăn từ loãng à đặc, từ vị ngọt à mặn:

Đây là nguyên tắc cơ bản khi cho trẻ ăn dặm, giúp bộ máy tiêu hóa của bé có đủ thời gian để thích nghi với các loại thức ăn ngoài, bên cạnh sữa mẹ. Tương tự, các loại bột ngọt vị sữa (bé quen với vị sữa mẹ) nên được cho ăn trước, sau đó mới đến các loại bột/ thức ăn dặm vị mặn khác. Và tất nhiên, luôn bắt đầu với thức ăn có độ loãng/ mịn trước, sau đó đến các món đặc và thô hơn.

Cho bé ăn theo nhu cầu, từ số lượng ít à nhiều

Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi bé là rất khác nhau, có bé sẽ ăn gần hết một chén bột/ cháo, có bé sẽ ăn rất ít, chỉ vài muỗng là ngưng. Mẹ không nên cố gắng ép con ăn thật nhiều, hãy kiên nhẫn tập cho con ăn một cách từ từ, phù hợp với nhu cầu của con, không những giúp con không sợ ăn, giảm nôn ọe mà còn giúp hệ tiêu hóa làm việc hấp thu thức ăn một cách tốt hơn.

Các mẹ nên bắt đầu với chỉ 1 – 2 muỗng bột loãng, sau đó tăng lên ¼ rồi 1/3 chén, theo mức độ “hưởng ứng” của bé với thức ăn.

Làm quen với 1 nhóm thức ăn à kết hợp nhiều nhóm thức ăn.

Để nhận biết khẩu vị và kiểm tra liệu bé có dị ứng với một loại thực phẩm đặc biệt nào không, mẹ chú ý, luôn nấu riêng biệt và cho bé ăn từng loại thực phẩm một, kéo dài từ 2 – 3 ngày. Tuy hơi mất thời gian, nhưng việc này khá cần thiết. Sau giai đoạn làm quen và nhận biết từng loại thực phẩm, mẹ có thể kết hợp nhiều nhóm thực phẩm lại với nhau để làm phong phú bữa ăn và tăng cường dinh dưỡng cho con.

4 nhóm thực phẩm chính không thể thiếu:

Để đảm bảo bữa ăn của con đầy đủ dinh dưỡng, Mẹ nên kết hợp 4 nhóm thực phẩm sau khi chế biến thức ăn dặm cho con

1. Nhóm tinh bột đường (có trong gạo trắng, yến mạch, ngũ cốc…): là nhóm thực phẩm cung cấp năng lượng cho hoạt động sống hàng ngày của bé.
2. Nhóm chất đạm (đạm thực vật: đậu hũ, đỗ xanh…, đạm động vật: thịt, cá…) cung cấp cho cơ thể các loại acid amin thiết yếu cần thiết cho sự phát triển của bé. Mẹ nên cho con ăn với số lượng vừa phải và kết hợp cả 2 loại chất đạm nói trên.
3. Nhóm chất béo: vừa đóng vai trò cung cấp năng lượng, vừa làm dung môi giúp hòa tan các loại vitamin như A, E, D, K…giúp chúng dễ hấp thu vào cơ thể hơn. Mẹ có thể cho một ít dầu ăn dặm (dầu mè/ dầu olive/ dầu cá), hoặc trộn 1 ít phô mai/ bơ nghiền vào cháo ăn dặm của con để bổ sung chất béo cho trẻ.
4. Rau củ và các loại trái cây: cung cấp chất xơ, vitamin và các khoáng chất hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa. Các mẹ cần học cách chế biến rau củ và trái cây chính xác để tránh làm hao hụt dinh dưỡng trong rau củ nhé.

Không ép con ăn:

Trong giai đoạn ăn dặm, nguồn dinh dưỡng chủ yếu của con vẫn đến từ sữa. Thức ăn dặm chỉ chiếm từ 10 – 20% hàm lượng dinh dưỡng bé cần. Mặt khác, sự ép buộc của Mẹ dễ khiến tâm lý ăn uống của trẻ bị ảnh hưởng, dẫn đến biếng ăn bệnh lý. Cho con ăn theo nhu cầu, khi con tỏ thái độ không hợp tác, hãy ngừng cho con ăn từ 2 – 3 ngày, sau đó cho con ăn lại sau.

Và đừng quên, duy trì hàm lượng sữa cho con uống từ 500 – 750ml trong suốt giai đoạn con ăn dặm, các Mẹ nhé.

Cách Nấu Cháo Cho Bé Ăn Dặm

Khi chuẩn bị cho con ăn dặm, nấu cháo cho con ăn sao cho chuẩn, đúng tỉ lệ là vấn đề được rất nhiều mẹ quan tâm. Để giúp mẹ nấu cháo vừa nhanh, đảm bảo chất lượng và không mất quá nhiều thời gian điều chỉnh độ đặc lõng, xin giới thiệu đến các mẹ cách nấu cháo cho bé ăn dặm siêu chuẩn dưới đây:

• Vo gạo cho bé: cùng lúc với vo gạo cho cả gia đình:
• Lấy một bát sứ nhỏ: múc vào bát 1 thìa gạo (đã vo) cùng với 10 thìa nước.
• Cho bát sứ vào nồi cơm điện: và nấu cơm như bình thường.
• Khi cháo chín: lấy bát sứ ra ngoài, và lọc cháo qua rây là mẹ đã hoàn thành món cháo cho bé ăn dặm lần đầu theo tỉ lệ chuẩn 1 gạo : 10 nước rồi.

Cách nấu cháo cho bé ăn dặm (có kết hợp rau thịt):

Theo kinh nghiệm được chia sẻ dưới đây, ta có thể nấu cháo cho bé ăn dặm với số lượng ít bằng nồi kho cá và một bộ bát sứ nhỏ có nắp dày:

• Cho 1 gạo : 8 phần nước sôi vào bát sứ: đặt bát vào nồi kho cá, có đổ sẵn một lượng nước nóng xâm xấp thành bát. Bạn có thể để vào từ sáng, đến trưa đi làm về, bé đã có sẵn 1 bát cháo gạo nở mềm, mịn.
• Chuẩn bị sẵn rau củ, thịt cá được chia theo khẩu phần: Tuần 2 lần, bạn đi chợ chọn mua các loại củ quả/ rau thịt tươi tùy thích. Rau nhặt lá, củ quả bỏ vỏ thái nhỏ cho vào từng hộp. Thịt/ cá/ tôm…băm nhỏ thành từng viên (0,25 – 0,3 gr) cho vào hộp. Rau để ngăn mát, thịt bỏ ngăn đông.
• Công thức nấu cháo kết hợp: 1 bát cháo chuẩn gồm: 4 thìa gạo tẻ + 1 nhúm rau/ củ/ quả + 1 viên thịt/ cá/ tôm + 500ml nước sôi. Tất cả cho vào bát sứ và nấu trong nồi kho cá như trên.
• Nếu có thời gian, mẹ có thể thay nước sôi bằng nước hầm xương, nước luộc gà, nước rau củ: sẽ làm cháo của con đậm vị và có mùi hương vô cùng hấp dẫn.

Bé ăn ngoan, ăn được nhiều, tăng cân đều đặn và ngủ ngoan là mong ước của rất nhiều Mẹ. Hãy áp dụng ngay công thức như trên, nếu Mẹ không có nhiều thời gian và vừa phải đi làm, vừa phải chăm con nhé. Khi bé lớn hơn, mẹ có thể tăng số lượng gạo/ rau củ/ thịt cá theo sức ăn của con. Ngoài ra, thay vì cho vào bát sứ bỏ vào nồi kho cá, Mẹ có thể cho vào nồi bình thường và đun trực tiếp trên bếp đấy.

Thực Đơn Cho Trẻ Ăn Dặm Đúng Cách

Dưới đây là thực đơn ăn dặm theo từng giai đoạn tuổi đời dành cho bé được khuyến cáo bởi Braun và ThS.BS Đào Thị Yến Phi – chuyên gia dinh dưỡng cho cho trẻ em:

• Giai đoạn 1 ( từ khi sinh đến khi bé đủ 6 tháng tuổi): nguồn dinh dưỡng chủ yếu cho bé đến từ sữa mẹ/ hoặc sữa công thức.
• Giai đoạn 2 (khi bé từ 6 – 7 tháng tuổi): Bên cạnh nguồn dinh dưỡng chủ yếu từ sữa, mẹ có thể bổ sung thêm cho con các loại thức ăn ngoài nghiền nhuyễn như rau quả, cháo loãng và đậu.
• Giai đoạn 3 (khi bé từ 7 – 9 tháng tuổi): Bên cạnh bú sữa mẹ/ sữa công thức, bé cần được bổ sung thêm các loại rau quả, trái cây, cơm trắng nghiền nhuyễn, thịt xay và các loại thực phẩm mềm, dễ tiêu khác.
• Giai đoạn 4 (khi trẻ từ 9 – 12 tháng tuổi): lúc này, mẹ có thể cho trẻ bú ít hơn, các thức ăn nghiền có thể nấu đặc hơn. Bé đã có thể ăn các loại thực phẩm băm nhỏ, ăn phô mai, trứng, thức ăn thái sợi như rau củ, trái cây, bánh sandwich, bánh mì nướng…
• Giai đoạn 5 (khi trẻ từ 13 – 23 tháng tuổi): giai đoạn này, bé cần nhất là được đa dạng hóa thực đơn ăn uống, được thử nhiều món khác nhau và tập các kỹ năng cơ bản để hòa nhập với bữa ăn gia đình.

Ăn Dặm Kiểu Nhật? Cần Chuẩn Bị Những Gì Khi Cho Bé Ăn Dặm Kiểu Nhật                

Khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật và cách thực hiện là đề tài được khá nhiều Mẹ quan tâm.

Ăn dặm kiểu Nhật là phương pháp ăn dặm khoa học và đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bé. Ngoài ra, phương pháp ăn dặm này còn giúp bé yêu tìm thấy niềm vui trong ăn uống, con biết tự lập khi ăn, biết tự cầm muỗng, nĩa và xúc thức ăn cho vào miệng.

Theo lý thuyết, con sẽ bắt đầu ăn dặm khi được 5 tháng tuổi và sẽ kết thúc khi đủ 15 tháng. Tuy nhiên, Mẹ cần phải xác định chính xác thời điểm con sẵn sàng cho việc ăn dặm hay chưa thông qua việc quan sát một số biểu hiện của con.

Nếu thấy bé đã có thể ngồi vững trong ghế (dựa lưng, thẳng đầu, đầu xoay trái/ phải dễ dàng), con biết ngậm thìa một cách tương đối là ổn. Ngoài ra, khi thấy con có hứng thú với thức ăn (nhìn người lớn ăn/ với lấy thức ăn trên bàn), tỏ ra thích khi được mẹ mớm cho ăn…thì đã đến lúc bạn cho con ăn dặm được rồi.

Khi cho con ăn dặm kiểu Nhật, các Mẹ cần chuẩn bị những gì:

• Bộ chế biến thức ăn dặm kiểu Nhật: (gồm đĩa mài, ấn lọc, vắt, dụng cụ vắt, cây nghiền…). Bộ chế biến này giúp Mẹ chế biến thức ăn cho bé dễ dàng và tiết kiệm được rất nhiều thời gian. Các nhãn hàng nổi tiếng dành cho trẻ như Pigeon, Combi, Farlin…đều có cung cấp bộ chế biến thức ăn dặm này.
• Nồi ủ (nồi áp suất): để hầm nước dùng hoặc nấu cháo, không tốn kém và tối ưu thời gian của mẹ. Ví dụ: mẹ có thể đặt một nồi cháo vào ủ từ buổi tối, sáng mai thức dậy là con đã có ngay bát cháo hầm mềm nhừ rồi.
• Ghế ngồi: KHÔNG THỂ THIẾU! Nguyên tắc của ăn dặm kiểu Nhật chính là bé ngồi ăn 1 chỗ, không gian yên lặng, bé tập trung vào việc ăn uống, không đồ chơi, không TV, ipad… Mẹ hãy chuẩn bị một chiếc ghế phù hợp cho bé, điều chỉnh được độ cao/ thấp để bé dựa vào mà không bị mỏi.

Cần Chuẩn Bị gì Để Cho Trẻ 4 Tháng Ăn Dặm Đúng Cách

Trước khi con bước vào giai đoạn ăn dặm chính thức, Mẹ đã có thể cho con ăn thêm một số loại thức ăn dưới đây, bên cạnh uống sữa mẹ/ sữa công thức khi bé đã đủ 4 tháng tuổi:

• Trái cây hoặc nước sinh tố trái cây: bạn có thể cho con ăn hoa quả khi bé đã đủ 4 tháng tuổi, bằng bột hoa quả hoặc hoa quả tự làm. Hoa quả phải được nấu chín, trước khi cho bé ăn. Từ 6 tháng tuổi trở đi, con mới ăn hoa quả trực tiếp được. Táo, bơ, chuối…là những trái cây bé nên ăn, các loại hoa quả có vị chua như dâu tây, cherry, cam, bưởi nên cho ăn
• Có nên cho trẻ dùng bột ăn dặm? Trong ăn dặm kiểu Nhật không đề cập đến bột ăn dặm vì họ cho trẻ ăn cháo ngay từ bữa ăn đầu tiên. Để phù hợp với quan điểm cho trẻ ăn dặm của người Việt, mẹ vẫn có thể cho trẻ ăn bột ở những bữa đầu tiên. Tuy nhiên, giai đoạn này không nên kéo dài vì bé sẽ không có phản xạ nhai mà chỉ nuốt thức ăn.
• Cho bé ăn dặm bột gì là tốt? Các loại bột ăn dặm/ bột ăn liền/ bột sữa của các hãng nổi tiếng nước ngoài như Hipp, bột ăn dặm Heinz…hoặc các nhãn hàng Việt Nam như Vinamilk hay Nestle đều có thể được chọn là bột ăn dặm cho bé.
• Cà rốt tráng đường ruột: các bà mẹ Việt Nam thường quan niệm nên ép nước cà rốt hoặc nghiền nhỏ cà rốt hấp cho bé ăn từ 10 – 15 ngày trước khi ăn dặm để giúp bé ổn định đường tiêu hóa và sẵn sàng hấp thu dinh dưỡng từ thức ăn khi ăn dặm chính thức.

Với những hướng dẫn để cho trẻ ăn dặm đúng cách vô cùng đầy đủ phía trên, hy vọng phần nào giúp các Mẹ thành công trong giai đoạn cho con ăn dặm, bé ăn ngoan, chóng lớn và vui khỏe.

Cám ơn các mẹ đã dành thời gian quý báu để đọc bài!